W przypadku śmierci przedsiębiorcy, zarówno firma jednoosobowa jak i spółka cywilna doświadczają poważnych konsekwencji. Śmierć wpływa istotnie na funkcjonowanie firmy, zarówno pod kątem ekonomicznym, jak i prawnym.
Większość polskich przedsiębiorców prowadzi swoją działalność w formie tzw. firmy jednoosobowej, zarejestrowanej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). To ponad 3 miliony przedsiębiorców, stanowiących kluczowy element polskiej gospodarki.
Decyzja o prowadzeniu działalności gospodarczej jako osoba fizyczna oznacza, że przedsiębiorstwo ściśle związane jest z osobą jego właściciela. Kodeks cywilny definiuje przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład tego zespołu wchodzą różne elementy, takie jak prawo własności nieruchomości, rzeczy ruchome (maszyny, samochody, towary), wierzytelności, prawa ograniczone oraz umowy handlowe.
W przypadku śmierci przedsiębiorcy, zarówno firma jednoosobowa jak i spółka cywilna doświadczają poważnych konsekwencji. Śmierć wpływa istotnie na funkcjonowanie firmy, zarówno pod kątem ekonomicznym, jak i prawnym.
Wprowadzona w życie w 2018 roku ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej wprowadziła mechanizmy prawne mające na celu nieprzerwane funkcjonowanie przedsiębiorstw po śmierci właściciela, do czasu uregulowania kwestii dziedziczenia.
Przed tą ustawą śmierć przedsiębiorcy często oznaczała kres bytu przedsiębiorstwa, związanej z nim infrastruktury, oraz wielu praw i obowiązków wynikających z podpisanych umów. Wprowadzenie zarządu sukcesyjnego pozwoliło na kontynuację działalności firmy w oparciu o dane zmarłego przedsiębiorcy.
Ustanowienie zarządu sukcesyjnego może być zrealizowane na dwa sposoby:
- przez samego przedsiębiorcę za jego życia lub
- przez spadkobierców po jego śmierci.
Aby zapewnić płynne funkcjonowanie firmy po śmierci przedsiębiorcy, ten pierwszy sposób, czyli ustanowienie zarządu sukcesyjnego za życia przedsiębiorcy, jest najbardziej zalecany. Wymaga to jednak planowania na przyszłość, decyzji przedsiębiorcy oraz zgody przyszłego zarządcy, a także konieczności zgłoszenia tego faktu do CEIDG.
W obecnej sytuacji prawnej, brak ustanowienia zarządu sukcesyjnego w ciągu 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy skutkuje brakiem możliwości skorzystania z przepisów ustawy, co niesie ze sobą ryzyko dla funkcjonowania firmy. Ten okres, między śmiercią przedsiębiorcy a ustanowieniem spadkobierców, jest najbardziej krytyczny dla firmy.
Ustawa o zarządzie sukcesyjnym wprowadziła nowatorskie rozwiązania, które eliminują wygaśnięcie istotnych dla firmy czynności i aktów prawnych zarówno cywilnoprawnych, jak i administracyjnoprawnych. Przedsiębiorstwo, będące w zarządzie sukcesyjnym, kontynuuje działalność w tych samych ramach prawnych, co za życia przedsiębiorcy.
Dlatego istotne jest, aby przedsiębiorcy planowali sukcesję i rozważali ustanowienie zarządu sukcesyjnego jeszcze za życia. Jest to prostsze, mniej skomplikowane prawnie rozwiązanie, które pozwala na sprawną kontynuację działalności firmy w przypadku śmierci właściciela.
Kancelaria adwokacka adwokata Andrzeja Kaliskiego zaprasza do konsultacji prawnych w sprawach spadkowych w tym związanych z planowaniem spadkowym i sukcesją w przedsiębiorstwie. Adwokat Andrzej Kaliski oferuje usługi na najwyższym poziomie profesjonalizmu i skuteczności.
