Prawo karne

Podejrzanym jest osoba, w stosunku do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów.
Z chwilą odczytania zarzutów osoba faktycznie podejrzana staje się stroną postępowania karnego – podejrzanym.

Jeśli chodzi o samo przedstawienie zarzutów – podejrzany ma w tym momencie prawo do ustosunkowania się do treści zarzutu – złożenia oświadczenia procesowego o przyznaniu się bądź nie przyznaniu się do zarzucanych mu czynów, które zostały zakwalifikowane przez organ prowadzący postępowanie jako bezprawne w rozumieniu prawa karnego.

Jeśli chodzi o praktyczny przebieg takiej czynności to następuje pouczenie podejrzanego o jego prawach. W praktyce sprowadza się to do wręczenia pisma wypisanymi obowiązkami i uprawnieniami podejrzanego w postępowaniu karnym, którego odebranie podejrzany kwituje własnoręcznym podpisem.

Wśród mających najbardziej praktyczne znaczenie uprawnień podejrzanego należy wymienić prawo do skorzystania z pomocy obrońcy, prawo do wniesienia wniosku o uzasadnienie zarzutów na piśmie, prawo do żądania przeprowadzenia określonych czynności dowodowych, dostęp do materiałów postępowania, uprawnienie do końcowego zaznajomienia się z aktami sprawy i wnoszenie o uzupełnienie postępowania.

Natomiast jeśli chodzi o ważne obowiązki podejrzanego to należy wymienić obowiązek stawiania się na każde wezwanie organu prowadzącego sprawę, wywiązywanie się z dozoru, informowanie organu o każdej zmianie miejsca zamieszkania i inne.

Jest to bardzo ważne i zaniedbania w tym zakresie skutkują tym, że korespondencja trafia na podany w aktach sprawy adres i to ze skutkiem doręczenia, mimo że korespondencja faktycznie wraca z poczty z adnotacją, że nie została odebrana.

Jeśli podejrzany nie stawia się na kierowane na podany adres wezwania to w praktyce traktowane jest to z czasem jako ukrywanie się i bezprawne tamowanie biegu postępowania karnego.

Często kończy się to wydaniem listu gończego. To samo zresztą dotyczy sytuacji gdy sprawa jest już na etapie rozpatrywania przez sąd.

Często wezwane na przesłuchanie osoby, którym postanowiono przedstawić zarzuty są poddawane różnej presji, zwłaszcza psychicznej, przez przesłuchujących policjantów. Często osoba przesłuchiwana jest przekonywana, że tylko przyznanie się do winy, a najlepiej złożenie wniosku o poddaniu się karze, jest dla niej najlepszym rozwiązaniem.

Należy zatem zachować zimną krew i pamiętać, że złożone do protokołu słowa o przyznaniu się do winy już zawsze będą istniały jako procesowy dowód, a późniejsze odwoływanie raz złożonych wyjaśnień może być trudne.
Czasem zatem warto odmówić po prostu składania wyjaśnień, aż do momentu skorzystania z pomocy adwokata, który pomoże wybrać właściwą strategię obrony.

Prawo do korzystania z pomocy obrońcy w postępowaniu karnym jest prawem zagwarantowanym przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej ( art. 42 ust2. Konstytucji ).

Większość osób, którym stawiane są zarzuty znajduje się w takiej sytuacji po raz pierwszy i jest ona dla nich szokiem. Często bywa tak, że dana osoba jest najpierw wzywana w charakterze świadka, ma wtedy obowiązek mówienia prawdy, po czym tego samego dnia stawia się jej zarzuty i dopiero poucza o obowiązku odmowy składania wyjaśnień.

Często wezwane na przesłuchanie osoby, którym postanowiono przedstawić zarzuty są poddawane różnej presji, zwłaszcza psychicznej, przez przesłuchujących policjantów. Często osoba przesłuchiwana jest przekonywana, że tylko przyznanie się do winy, a najlepiej złożenie wniosku o poddaniu się karze, jest dla niej najlepszym rozwiązaniem.

Pamiętaj, masz prawo do skorzystania z pomocy obrońcy i domagaj się tego prawa.

Kategorycznie domagaj się obecności adwokata w trakcie przesłuchania po przedstawieniu zarzutów, wnoś o wpisanie tego wniosku do protokołu przesłuchania.

Nikt nie ma obowiązku składania obciążających go zeznań.

Podejrzany ma prawo do konsultacji ze swoim obrońcą, obrońca jest też obecny w czasie całego przesłuchania i czuwa nad tym, aby nie zostały złamane żadne procedury.

Rola obrońcy w postępowaniu przygotowawczym jest ogromna, ma prawo do uczestnictwa w czynnościach śledztwa czy dochodzenia, ma prawo składać wnioski o przeprowadzenie określonych czynności, ma prawo zaskarżania orzeczeń prokuratury oraz sądu wydanych w postępowaniu przygotowawczym ( np. postanowienie o tymczasowym aresztowaniu ), odwiedza aresztowanego w zakładzie karnym, będąc często jedynym łącznikiem z rodziną, analizuje merytorycznie sprawę i może składać wnioski oraz oświadczenia procesowe.

Udział adwokata w prowadzonej sprawie może tylko pomóc, nigdy zaszkodzić. Pamiętać należy, że ta faza postępowania karnego jakim jest postępowanie przygotowawcze jest specyficzna, albowiem prowadzona jest przez organ, który już widzi winę danej osoby ( oskarża ), lecz stanowi fazę najbardziej doniosłą, jeśli chodzi o gromadzenie materiału dowodowego, w celu jego późniejszej oceny przez niezawisły sąd.

Bardzo ważne jest więc na tym etapie korzystanie z pomocy specjalisty, który odpowiednio ukierunkuje postępowanie, jak najkorzystniej dla podejrzanego.

Tymczasowe aresztowanie jest najsurowszym z przewidzianych w kodeksie postępowania karnego tzw. środków zapobiegawczych.

Zgodnie z regułami kodeksu postępowania karnego środki zapobiegawcze można stosować w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo  także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez podejrzanego nowego, ciężkiego przestępstwa. Można je przy tym stosować tylko  wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony ( podejrzany ) popełnił przestępstwo.

W postępowaniu przygotowawczym można stosować środki  zapobiegawcze tylko względem osoby, wobec której  wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów.

Przed zastosowaniem środka zapobiegawczego sąd albo  prokurator stosujący środek przesłuchuje podejrzanego,  chyba że jest to niemożliwe z powodu jego ukrywania się  lub jego nieobecności w kraju. W takiej sytuacji wydaniu postanowienia o tymczasowym aresztowaniu towarzyszy wydanie tzw. listu gończego i zarządzenie poszukiwań podejrzanego/oskarżonego.

Tymczasowe aresztowanie może nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu. W postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora stosuje je sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy. Po wniesieniu aktu oskarżenia tymczasowe aresztowanie stosuje sąd, przed którym sprawa się toczy.

Na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania przysługuje zażalenie, które sąd zobowiązany jest rozpoznać niezwłocznie.

Środek zapobiegawczy należy niezwłocznie uchylić lub zmienić, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których został on zastosowany, lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie albo zmianę.
Zastosowany przez sąd środek zapobiegawczy może być w postępowaniu przygotowawczym uchylony lub zmieniony na łagodniejszy również przez prokuratora.

Jeśli chodzi o tzw. przesłanki szczególne stosowania tymczasowego aresztowania to wymienić należy następujące:

• uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się podejrzanego/oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu,
• uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne,
• podejrzanemu/oskarżonemu grozi surowa kara gdy zarzut obejmuje popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata,
• wyjątkowo - gdy zachodzi uzasadniona obawa, że podejrzany/oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni inne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.

Jeśli chodzi o tzw. przesłanki negatywne stosowania tymczasowego aresztowania to kodeks postępowania karnego stanowi, że jeśli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, a zwłaszcza gdy pozbawienie oskarżonego wolności spowodowałoby dla jego życia lub zdrowia poważne niebezpieczeństwo lub pociągałoby wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego najbliższej rodziny.

Okres tymczasowego aresztowania liczy się od dnia zatrzymania. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w tym terminie, na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy. Łączny zaś okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat.

Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumiewać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie.

Jednym z podstawowych zadań obrońcy w postępowaniu karnym jest dążenie do uchylenia tymczasowego aresztowania lub jego zamiany na nie izolacyjny środek zapobiegawczy taki jak dozór policji czy poręczenie majątkowe. Zagadnienie to jest bardzo szerokie i wymaga bardzo indywidualnego podejścia w zależności od okoliczności danej sprawy.

Jest oczywistą zasadą ogólną, iż okres tymczasowego aresztowania podlega w wydanym w sprawie wyroku zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności lub też innemu zaliczeniu na przykład na poczet orzeczonej grzywny według ustalonych przez kodeks postępowania karnego przeliczników.

Europejski Nakaz Aresztowania - ENA ma formę postanowienia Sądu Okręgowego, jest to decyzja sądowa wydana przez państwo członkowskie Unii Europejskiej w celu aresztowania i przekazania przez inne państwo członkowskie osoby, której dotyczy wniosek w celu przeprowadzenia postępowania karnego lub wykonania kary pozbawienia wolności bądź środka zabezpieczającego.
Na poziomie Unii Europejskiej instytucja ta regulowana jest przepisami Decyzji Ramowej 2002/584/WSiSW z 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury przekazywania osób między państwami członkowskimi, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.

W Polsce podstawę prawną ENA stanowią przepisy zawarte w rozdziałach 65a i 65b kodeksu postępowania karnego. Regulacje te weszły w życie z dniem 1 maja 2004 r. na mocy ustawy z 18 marca 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego oraz ustawy Kodeks wykroczeń ( Dz.U. z 2004 r. nr 69, poz. 626).

ENA może być wydany w stosunku do osób, które dopuściły się:

• wszystkich czynów, które w świetle obowiązującego prawa w państwie wydającym nakaz zagrożone są karą co najmniej roku pozbawienia wolności,
• czynów, co do których zapadł wyrok orzekający karę pozbawienia wolności w wymiarze powyżej 4 miesięcy,
• wydano inny środek polegający na pozbawieniu wolności na czas przekraczający 4 miesiące.

W praktyce coraz częściej Polacy przebywający za granicą, a próbujący uniknąć polskiego wymiaru sprawiedliwości, doświadczają na swojej skórze ogromnej mocy ENA.

Często w momencie zatrzymania przez policję zagraniczną obywatel polski dowiaduje się, że został w stosunku do jego osoby wydany ENA, osoba taka zostaje zatrzymana do dyspozycji sądu państwa, w którym przebywa, który na podstawie zebranych materiałów procesowych strony polskiej i po wysłuchaniu zatrzymanego decyduje o fizycznym wydaniu obywatela polskiego rodzimemu wymiarowi sprawiedliwości.

Dzieje się tak w przypadkach ukrywania się przed toczącym się postępowaniem, gdzie po wydaniu postanowienia o tymczasowym aresztowaniu i listu gończego, ENA jest następnym etapem poszukiwań, tym razem już na terenie całej Unii Europejskiej. Dotyczyć to może jednak także sytuacji gdy został już wydany prawomocny wyrok i dana osoba nie stawia się w celu odbycia kary pozbawienia wolności.

W niektórych przypadkach można się uchronić przed przymusową ekstradycją poprzez czynione, za pomocą adwokata w Polsce, starania w kierunku uchylenia ENA oraz rozwiązywania sprawy głównej, do której został wydany ENA (o ile jeszcze się toczy).

W przypadku wydania skazanego polskiemu wymiarowi sprawiedliwości w celu wykonania kary pozbawienia wolności, pozostają możliwości działania adwokata w postępowaniu wykonawczym – przerwa w karze, warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary.
W praktyce przewieziony do Polski zatrzymany na podstawie ENA jest w pierwszej kolejności przekazywany do Aresztu Śledczego Warszawa Służewiec, gdzie pozostaje przez kilka tygodni, a następnie jest transportowany do właściwej miejscowo jednostki penitencjarnej.

Postępowanie nakazowe jest trybem szczególnym uregulowanym w rozdziale 53 Kodeksu Postępowania Karnego.

Ten tryb to szczególna postać trybu uproszczonego sprowadzająca się - co do zasady - do jednego posiedzenia, na którym sąd wydaje wyrok nakazowy. Stosuje się w nim odpowiednio przepisy o postępowaniu uproszczonym. Aby sąd mógł procedować w trybie nakazowym, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

• sprawa musi dotyczyć przestępstwa rozpoznawanego w trybie uproszczonym, czyli sprawy, w której prowadzone było dochodzenie,
• materiał zebrany w postępowaniu przygotowawczym musi być tego rodzaju, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne - oznacza to, że materiał dowodowy musi być wystarczający do wydania wyroku skazującego, a dochodzenie nie jest obarczone brakami, które musiałyby być uzupełnione w trakcie przewodu sądowego.
• trafną i możliwą reakcją karną będzie wymierzenie kary ograniczenia wolności lub grzywny, przy czym grzywna może być wymierzona jedynie do wysokości 100 stawek dziennych i nie może przekroczyć kwoty 200.000 zł.

Istotą postępowania nakazowego jest eliminacja rozprawy jako centralnego etapu stadium jurysdykcyjnego i orzekanie przez jednoosobowy skład sądu o winie i karze na posiedzeniu bez udziału stron na podstawie materiałów zebranych w postępowaniu przygotowawczym. Orzeczeniem zapadającym w postępowaniu nakazowym jest wyrok nakazowy, który ma charakter skazujący.
Odpis wyroku nakazowego, jako zapadłego poza rozprawą, doręcza się : oskarżycielowi, prokuratorowi, a oskarżonemu i jego obrońcy wraz z odpisem aktu oskarżenia. Doręczenie wyroku następuje wraz z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia sprzeciwu i skutkach jego nie wniesienia.

Jedynym środkiem zaskarżenia wyroku nakazowego jest sprzeciw. Wniesienie sprzeciwu powoduje, że wyrok nakazowy traci moc, a sprawa zostaje rozstrzygnięta na zasadach ogólnych – to znaczy w wyniku jego złożenia następuje rozpoczęcie typowego przewodu sądowego i postępowanie dowodowe zakończone wydaniem wyroku, podlegającemu zaskarżeniu w normalnym trybie.

W tym miejscu wypada jeszcze raz przypomnieć o aktualizowaniu adresu, na który ma być kierowana korespondencja w toczącym się postępowaniu. Jeżeli wyrok nakazowy zostanie wysłany na podany w aktach sprawy adres, a przesyłka wróci z adnotacją, że adresat nie przebywa pod wskazanym adresem, to i tak działać będzie domniemanie prawidłowości doręczenia, co spowoduje uprawomocnienie się takiego wyroku.

W ujęciu kodeksu postępowania karnego podejrzany (czyli osoba, której przedstawiono zarzuty karne) jest obowiązany poddać się:

• oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom nie połączonym z naruszeniem integralności ciała, w szczególności wolno od podejrzanego pobrać odciski, fotografować go oraz okazać w celach rozpoznawczych innym osobom (art. 74 § 2 pkt. 1 kpk)
• badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na jego ciele, z wyjątkiem chirurgicznych, pod warunkiem, że dokonywane są przez uprawnionego do tego pracownika służby zdrowia i nie zagrażają zdrowiu podejrzanego, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest nieodzowne; w szczególności podejrzany jest obowiązany poddać się pobraniu krwi, włosów lub wydzielin organizmu (art. 74 § 2 pkt 2 k.p.k.),

Ponadto podejrzany, który pozostaje na wolności:

• zobowiązany jest stawić się na każde wezwanie w toku postępowania karnego oraz zawiadomić organ prowadzący postępowanie o każdej zmianie miejsca zamieszkania lub pobytu trwającego dłużej niż 7 dni. W razie nie usprawiedliwionego niestawiennictwa podejrzanego można zatrzymać i sprowadzić przymusowo (art. 75 § 1 i 2 k.p.k.)
• jeżeli przebywa za granicą ma obowiązek wskazać adresata dla doręczeń w kraju; w razie nie uczynienia tego pismo wysłane na ostatnio znany adres w kraju, albo jeżeli adresu tego nie ma, załączone do akt sprawy uważa się za doręczone (art. 138 k.p.k.)
• jeżeli podejrzany, nie podając nowego adresu, zmienia miejsce zamieszkania lub nie przebywa pod wskazanym przez siebie adresem, pisma wysłane pod tym adresem, uważa się za doręczone (art. 139 k.p.k.).

Od wyroku sądu pierwszej instancji stronom, podmiotowi, który uzyskał korzyść majątkową, a pokrzywdzonemu od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu, przysługuje apelacja, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Termin do wniesienia apelacji wynosi 14 dni i biegnie dla każdego uprawnionego od daty doręczenia mu wyroku z uzasadnieniem.

Wniosek o uzasadnienie należy złożyć w terminie 7 dni od daty jego ogłoszenia lub doręczenia.

Apelacja od wyroku sądu okręgowego, która nie pochodzi od prokuratora lub pełnomocnika będącego radcą prawnym, powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata.

Do apelacji sporządzonej przez prokuratora, obrońcę lub pełnomocnika należy dołączyć odpowiednią liczbę odpisów dla stron przeciwnych. Ponadto do apelacji wnoszonej do sądu apelacyjnego należy dołączyć dodatkowo jeden odpis.

Apelację co do winy uważa się za zwróconą przeciwko całości wyroku. Natomiast apelację co do kary uważa się za zwróconą przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych. W apelacji można podnosić zarzuty, które nie stanowiły lub nie mogły stanowić przedmiotu zażalenia.

O przyjęciu apelacji sąd I instancji zawiadamia strony oraz obrońców i pełnomocników, po czym akta przekazuje się niezwłocznie sądowi odwoławczemu.

Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę na rozprawie, a w wypadkach przewidzianych przez ustawę - na posiedzeniu.

Udział w rozprawie apelacyjnej prokuratora, a obrońcy w wypadkach obrony obligatoryjnej jest obowiązkowy. Natomiast udział w rozprawie innych stron i ich pełnomocników oraz obrońcy w wypadkach wyżej nie wskazanych jest obowiązkowy wtedy, gdy prezes sądu lub sąd uzna to za konieczne. Niestawiennictwo należycie zawiadomionych o terminie rozprawy stron, obrońców lub pełnomocników nie tamuje rozpoznania sprawy, chyba że ich udział jest obowiązkowy.

Sąd odwoławczy, na wniosek oskarżonego pozbawionego wolności, zarządza sprowadzenie go na rozprawę, chyba że uzna za wystarczającą obecność obrońcy. O prawie złożenia wniosku należy pouczyć oskarżonego. Jeżeli sąd nie zarządza sprowadzenia oskarżonego, który nie ma obrońcy, wyznacza obrońcę z urzędu.

Sąd odwoławczy nie może przeprowadzić postępowania dowodowego co do istoty sprawy. 

Sąd odwoławczy może jednak w wyjątkowych wypadkach, uznając potrzebę uzupełnienia przewodu sądowego, przeprowadzić dowód na rozprawie, jeżeli przyczyni się to do przyspieszenia postępowania, a nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości lub w znacznej części. Dowód można dopuścić również przed rozprawą.

Przewód sądowy w sądzie odwoławczym rozpoczyna ustne sprawozdanie, w którym sędzia sprawozdawca przedstawia przebieg i wyniki dotychczasowego postępowania, a w szczególności treść zaskarżonego wyroku oraz zarzuty i wnioski apelacyjne, jak również kwestie wymagające rozstrzygnięcia z urzędu. W miarę potrzeby odczytuje się z akt poszczególne ich części. Strony mogą składać wyjaśnienia, oświadczenia i wnioski ustnie lub na piśmie. Złożone na piśmie podlegają odczytaniu. Przewodniczący udziela głosu stronom w kolejności przez siebie ustalonej, przy czym najpierw udziela głosu skarżącemu. Oskarżonemu i jego obrońcy nie można odmówić zabrania głosu po przemówieniach innych stron.

Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji lub co do którego w pierwszej instancji umorzono lub warunkowo umorzono postępowanie.

Sąd odwoławczy może orzec surowszą karę pozbawienia wolności tylko wtedy, gdy nie zmienia ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku. Ponadto sąd odwoławczy nie może zaostrzyć kary przez wymierzenie kary dożywotniego pozbawienia wolności.

Kasacja stanowi nadzwyczajny środek zaskarżenia przewidziany w kodeksie postępowania karnego. Może być wniesiona jedynie od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego, który kończy co do zasady zwyczajne postępowanie karne. Do wniesienia kasacji, zgodnie z regulacjami kodeksu postępowania karnego, uprawnione są strony postępowania, jest to kasacja w trybie zwyczajnym. Jednakże z tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie może skorzystać strona, która nie zaskarżyła orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji, jeżeli orzeczenie to sąd odwoławczy utrzymał w mocy lub zmienił na jej korzyść. Ograniczenie to jednak nie dotyczy uchybień określanych jako bezwzględne przesłanki odwoławcze, określone bliżej w art. 439 kpk.

art. 439 KPK

§ 1. Niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli:

1. w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona lub niezdolna do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 40,
2. sąd był nienależycie obsadzony lub którykolwiek z jego członków nie był obecny na całej rozprawie,
3. sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu szczególnego albo sąd szczególny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego,
4. sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu,
5. orzeczono karę, środek karny lub środek zabezpieczający nieznane ustawie,
6. zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu,
7. zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego wykonanie,
8. zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone,
9. zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11,
10. oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 79 § 1 i 2, art. 80 oraz art. 517i § 1 lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy,
11. sprawę rozpoznano podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa.

Kasację w tzw. trybie nadzwyczajnym może wnieść Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich, jak i Naczelny Prokurator Wojskowy. Kasacja nie stanowi trzeciej instancji w toku odwoławczym i może wniesiona tylko z powodu zawężonych ustawowo przesłanek - rażącego naruszenia prawa, które mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, jak również z powodu uchybień przewidzianych w art. 439 kpk.

Termin do wniesienia kasacji wynosi 30 dni od daty doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Ów wymóg nie dotyczy kasacji wnoszonej w trybie nadzwyczajnym. Jednakże niedopuszczalne jest wniesienie kasacji na niekorzyść oskarżonego przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich czy Naczelnego Prokuratora Wojskowego po upływie 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. Za pośrednictwem sądu odwoławczego strona może wnieść kasację do Sądu Najwyższego, obowiązek ten nie odnosi się do uprawnionych do wniesienia kasacji w trybie nadzwyczajnym, gdyż osoby te wnoszą kasację bezpośrednio do Sądu Najwyższego. Sąd odwoławczy prowadzi postępowanie sprawdzające, w którym bada czy kasacja odpowiada wymogom formalnym.

Kasacja w trybie zwyczajnym musi być sporządzona i podpisana przez obrońcę lub pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym, a ponadto należy do niej dołączyć dowód uiszczenia opłaty sądowej. Opłata zostanie zwrócona stronie, która ją uiściła, jeżeli kasacja zostanie uwzględniona lub w przypadku cofnięcia kasacji. Przymus adwokacki oraz obowiązek opłaty nie dotyczy uprawnionych do wniesienia kasacji w trybie nadzwyczajnym. Należy zauważyć, że kasację na korzyść wnosi się jedynie od orzeczenia skazującego oskarżonego na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, natomiast kasację na niekorzyść można wnieść tylko w przypadku uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia postępowania z powodu znikomej społecznej szkodliwości czynu, bądź jeżeli według ustawy sprawca nie podlega karze lub sprawca był niepoczytalny. Ograniczenia te nie mają zastosowania w stosunku do kasacji wniesionej z powodu wystąpienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej lub kasacji nadzwyczajnej wnoszonej przez uprawnione podmioty.

Sąd Najwyższy rozpatrujący kasację może: albo kasację oddalić albo uchylić zaskarżone orzeczenie. Po dokonaniu uchylenia orzeczenia, Sąd Najwyższy przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania, umarza postępowanie lub uniewinnia oskarżonego. Kasacja jest niedopuszczalna w stosunku do orzeczenia Sądu Najwyższego, które zapadło w następstwie rozpoznania kasacji. Należy ponadto zauważyć, że w stosunku do tego samego oskarżonego i od tego samego orzeczenia uprawniony do wniesienia kasacji może ją wnieść tylko raz.

Ustawodawca nałożył na sądy i organy ścigania konkretne ramy czasowe, w których mają czas na znalezienie oraz ukaranie sprawcy przestępstwa. Zgodnie z regulacją przyjętą w Kodeksie Karnym karalność przestępstw po upływie określonego czasu ustaje.

Bieg terminu przedawnienia zaczyna się od momentu popełnienia przestępstwa. Zgodnie z ogólnymi przepisami przestępstwo jest popełnione w momencie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania do którego był zobowiązany. W wypadku gdy dokonanie przestępstwa zależy od powstania określonego w ustawie skutku, wówczas bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się w momencie nastąpienia skutku.

Karalność czynu na gruncie prawa polskiego ustaje po upływie określonego w kodeksie karnym okresu czasu. Długość okresu po jakim dochodzi do przedawnienia zależy w dużej mierze od tego czy dane przestępstwo klasyfikowane jest jako zbrodnia, występek, a także od tego jaką karę przewidział ustawodawca za popełnienie danego czynu.

Zgodnie z treścią art. 101 Kodeksu Karnego do przedawnienia przestępstwa dochodzi w momencie gdy od czasu jego popełnienia upłynęło odpowiednio:

• 30 lat – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,
• 20 lat – gdy czyn stanowi inną zbrodnię,
• 15 lat – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,
• 10 lat – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,
• 5 lat – gdy chodzi o pozostałe występki.

Jeżeli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w § 1 pkt 1-3 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.

Generalnie zasadą jest więc, iż dłuższe terminy przedawnienia przypisane są cięższym przestępstwom, natomiast krótsze terminy związane są z występkami łagodniejszymi.

W przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, jak stanowi art. 101 § 2 kk, karalność przestępstwa ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

W Polskim ustawodawstwie przewidziano takie przestępstwa, co do których nie ma zastosowania instytucja przedawnienia. Do tej kategorii zalicza się zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstwa wojenne. Ponadto nie stosuje się także przedawnienia do umyślnego przestępstwa: zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności łączonego ze szczególnym udręczeniem, popełnionego przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.
Przedawnienie następuje z mocy prawa. Przedawnienie karalności bezpośrednio wpływa na tok postępowania, powoduje zakaz wszczęcia postępowania, a także konieczność umorzenia postępowania już wszczętego w sprawie przestępstwa, które się przedawniło. Nie można mówić o przedawnieniu przestępstwa na wniosek strony czy też organu.

List żelazny jest to dokument, w postaci postanowienia sądowego, który pozwala oskarżonemu na pozostanie na wolności do momentu kiedy sąd prowadzący postępowanie karne wyda prawomocne orzeczenie. List żelazny wydawany jest przez sąd okręgowy właściwy miejscowo dla rozpoznania sprawy.

List żelazny regulowany jest przepisami kodeksu postępowania karnego w artykułach 281-284, jest on środkiem zapobiegawczym.

W razie uzyskania listu żelaznego oskarżony ma obowiązek stawiać się przed sądem (w postępowaniu przygotowawczym przed prokuratorem) na każde jego wezwanie w wyznaczonym terminie.

Oskarżony nie może wyjechać z kraju bez uzyskania specjalnego pozwolenia od sądu prowadzącego postępowanie.

Oskarżony nie może nakłaniać świadków do składania fałszywych zeznań ani usuwać w jakikolwiek sposób dowodów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania.

W niektórych przypadkach wydanie listu żelaznego można uzależnić od uzyskania poręczenia majątkowego, konieczne jest aby warunek ten wpisany został w treść listu żelaznego.

W sytuacji naruszenia przez oskarżonego któregokolwiek z warunków listu żelaznego lub nieusprawiedliwionego niestawiennictwa, sąd okręgowy orzeka o odwołaniu listu żelaznego. W przypadku uzyskania poręczenia majątkowego za wydanie listu żelaznego, kwota poręczenia przepada lub zostaje ściągnięta.

Wniosek o przyznanie listu żelaznego składa oskarżony lub podejrzany przebywając za granicą (na stałe bądź czasowo). We wniosku musi zostać zawarte oświadczenie o stawiennictwie przed sądem bądź prokuratorem pod warunkiem odpowiadania z wolnej stopy. Od złożenia wniosku nie są pobierane opłaty, można go złożyć korespondencyjnie bądź za pomocą adwokata.

W momencie przekraczania granicy z Polską podejrzany czy oskarżony musi przy sobie posiadać list żelazny w postaci odpisu postanowienia sądu okręgowego.

Jeżeli niedotrzymanie terminu zawitego nastąpiło z przyczyn od strony niezależnych, strona w zawitym terminie 7 dni od daty ustania przeszkody może zgłosić wniosek o przywrócenie terminu, dopełniając jednocześnie czynności, która miała być w terminie wykonana. To samo stosuje się także do osób nie będących stronami (art. 126 § 1 k.p.k.). 

Oznacza to, że jeżeli np. strona wnosi o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji to wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu musi tę apelację załączyć (dopełnić czynności, która nie została dokonana w terminie).

W kwestii przywrócenia terminu orzeka postanowieniem organ, przed którym należało dokonać czynności. Na odmowę przywrócenia terminu przysługuje zażalenie. 

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż zgodnie z art. 127 k.p.k. wniosek o przywrócenie terminu nie wstrzymuje wykonania orzeczenia, jednakże organ, do którego wniosek złożono, lub organ powołany do rozpoznania środka zaskarżenia może wstrzymać wykonanie orzeczenia. Odmowa wstrzymania nie wymaga uzasadnienia.
 

Postępowanie karne jest wszczynane albo z urzędu albo na wniosek osoby zgłaszającej popełnienie czynu karalnego. Po wstępnej weryfikacji okoliczności sprawy, w razie potwierdzenia możliwości popełnienia czynu wszczyna się postępowanie przygotowawcze. Najczęściej takie postępowanie jest wszczynane przez Policję lub inne organy lub przez Prokuratora, w każdym razie postępowanie prowadzone przez policję jest nadzorowane przez Prokuratora.

Postępowanie przygotowawcze jako postępowanie wyjaśniające ma za zadanie ustalenie czy doszło do popełnienia przestępstwa, jaki był jego zakres oraz skierowanie w stosunku do sprawcy skargi do sądu lub też inne zakończenie postępowania. 

Zgodnie z treścią art. 297 § 1 kpk cele postępowania przygotowawczego są następujące:

§ 1.Celem postępowania przygotowawczego jest:

1)ustalenie, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo;

2)wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy;

3)zebranie danych stosownie do art. 213  i art. 214;

4)wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody;

5)zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu. 

Jak więc widać ta faza postępowania karnego jest bardzo istotna z punktu widzenia całości postępowania karnego. Najistotniejszym celem działań organów ścigania jest bowiem ustalenie okoliczności i osoby sprawcy popełnienia czynu zabronionego poprzez zabezpieczenie i analizowanie dowodów, które są gromadzone właśnie w toku tej fazy postępowania. Uzasadnione przypuszczenie popełnienia czynu karalnego wraz ze zgromadzonymi dowodami na sprawstwo i winę konkretnej osoby stanowi zatem fundament sporządzenia stosownej skargi do sądu, czyli najczęściej aktu oskarżenia. Akt oskarżenia wraz z kompletem dowodów jest następnie kierowany do sądu karnego, który przeprowadza jurysdykcyjną fazę postępowania karnego, która kończy się najczęściej wydaniem wyroku. 

Wracając do postępowania przygotowawczego – jest to bardzo istotna faza postępowania, w której następuje kumulowanie materiału dowodowego, a zatem z punktu widzenia obrony karnej daje to duże możliwości obrońcy wpływania na tok postępowania poprzez stosowne, aktywne działania, zgodne z przyjętą taktyką obrończą. 

Postępowanie przygotowawcze dzieli się zasadniczo na dwie fazy. Pierwsza to faza postępowania in rem, czyli w sprawie - najpierw bada się okoliczności sprawy, a następnie typuje się konkretnego sprawcę czynu karalnego, któremu w razie uzasadnionej podstawy, stawia się zarzuty karne i wówczas, od tego momentu sprawa przechodzi do fazy drugiej, a więc fazy in personam, czyli sprawy karnej prowadzonej już przeciwko konkretnemu podejrzanemu. 

Punktem zwrotnym jest więc w toku sprawy karnej moment ogłoszenia osobie podejrzanej postanowienia o przedstawieniu zarzutów, zawierającego dokładny opis czynu wraz z kwalifikacją prawną. Z tym momentem osoba podejrzana staje się formalnie stroną postępowania karnego – podejrzanym, którego od tego momentu przysługuje cały zestaw praw i obowiązków, o których trzeba go pouczyć w czasie czynności przedstawiania zarzutów. 

Jednym z fundamentalnych praw oskarżonego czy podejrzanego jest możliwość korzystania z pomocy obrońcy w postępowaniu karnym. Ze względu na charakter postępowania w tej fazie, które służy wyjaśnianiu okoliczności sprawy, udział w nim obrońcy jest jak najbardziej pożądany. Adwokat bowiem może swoimi aktywnymi działaniami kształtować zakres postępowania poprzez nadawanie mu odpowiedniego kierunku czy wyjaśnianie okoliczności, które mają istotne znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności karnej. 

Oczywiście priorytetem jest tutaj skuteczność działania obrońcy pod katem ochrony praw klienta i ustalona taktyka obrończa na udział w fazie postępowania przygotowawczego. Czasem zwycięża taktyka chowania argumentów obrończych i ujawniania ich dopiero w fazie postępowania sądowego, jednak niezależnie od przyjętej ścieżki postępowania należy uznać udział obrońcy w postępowaniu przygotowawczym za jak najbardziej pożądany. Daje on bowiem co najmniej bieżący wgląd w czynności postępowania dowodowego i możliwość jego kształtowania. 

Adwokat jako obrońca realizuje ten wpływ czynności postępowania poprzez składanie własnych wniosków dowodowych, w których wnioskuje o przeprowadzenie określonych czynności dowodowych: przesłuchanie określonych świadków, uzyskanie stosownych dokumentów czy zapisów, przeprowadzenie badań, sporządzanie opinii, przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, a także przez przedkładanie dokumentów i opinii prywatnych, zaświadczeń, nagrań itp. 

Przeprowadzone na wniosek obrońcy dowody mają na cel polepszenie sytuacji prawnej podejrzanego, a więc mają mu służyć na korzyść. Są to więc czynności, które mają wykazywać brak winy lub umniejszać winę podejrzanego, eliminować jego sprawstwo, wyjaśniać okoliczności popełnienia czynu, weryfikować zakres szkody czy ujemnych skutków przestępstwa, wskazywać na korzystne okoliczności przedmiotowe i podmiotowe, dotyczące osoby sprawcy, zachowanie przed i po popełnieniu czynu itp. 

Za taktycznie aktywnym udziałem obrońcy w postępowaniu karnym w fazie postępowania przygotowawczego przemawia możliwość osłabiania argumentacji i materiału dowodowego oskarżyciela niejako na bieżąco. Podjęte w tej fazie działania obrończe mogą bowiem doprowadzić albo do skruszenia argumentacji co do sprawstwa czy winy określonej osoby już na etapie postępowania przygotowawczego i doprowadzić do umorzenia postępowania, albo co najmniej do zbudowania bardziej pozytywnego obrazu podejrzanego czy wyeksponowania tych okoliczności czynu, które z punktu widzenia obrony są istotne. Wówczas taki, bardziej pełen obraz sytuacji otrzymuje konkretny sędzia prowadzący sprawę przed sądem. 

Mimo, że wykazuje się nierówność stron postępowania na linii oskarżyciel – obrońca w toku postępowania przygotowawczego, co ma niejednokrotnie uzasadniać uaktywnienie się obrony dopiero w toku postępowania sądowego, to jednak należy pamiętać, że pewnych czynności już się przed sądem nie da powtórzyć, a poza tym zgłaszając wnioski dowodowe przed sądem obrońca naraża się czasem na możliwość oddalenia przez sąd całości lub części swoich wniosków, co może skutkować nie przeprowadzeniem ich w ogóle. 

Tak więc w tych realiach prawnych jak i w realiach konkretnej sprawy karnej obrońca musi przemyśleć i świadomie skalkulować jakie działania podejmować wobec prokuratora czy policji, a jakie pozostawić sobie dla obrony przed sądem. Na pewno nie można zachowywać się w tych okolicznościach schematycznie. 

Często zdarza się, że wobec podejrzanych w toku postępowania przygotowawczego, po dokonaniu zatrzymania, sąd na wniosek prokuratora stosuje środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Sprawy tzw. aresztowe dotyczą z reguły poważniejszych zarzutów, lecz czasem i w drobniejszych sprawach stosuje się areszt tymczasowy z powodu obawy matactwa, ukrywania się czy nie odbierania korespondencji. 

I w tym zakresie mamy do czynienia z całym zestawem działań obrońcy, który walczy o uchylenie stosowania aresztu tymczasowego czy maksymalnego skrócenie okresu trwania tego środka izolacyjnego. Obrońca zatem składa zażalenia na zastosowanie czy przedłużenie aresztu tymczasowego, bierze udział w posiedzeniach sądu w tym zakresie, składa wnioski o uchylenie lub zmianę stosowanych środków zapobiegawczych. 

Wreszcie obrońca ma możliwość wnioskowania do organu prowadzącego sprawę o określone zakończenie postępowania karnego. Instrumentarium jest tu szerokie. Obrońca w postępowaniu karnym może zatem wnioskować o umorzenie postępowania, o warunkowe umorzenie postępowania, uzgadniać treść przyszłego wyroku poprzez zastosowanie instytucji dobrowolnego poddania się karze czy poprzez uzgodnienie z prokuratorem wniosku o skazanie bez przeprowadzania rozprawy w trybie art. 335 kpk. 

Zatem reasumując, udział obrońcy w postępowaniu karnym przygotowawczym jest bardzo istotny z punktu widzenia interesów oskarżonego, natomiast co do konkretnych czynności jakie należy w tej fazie podejmować, a jakich zaniechać decydują indywidualne okoliczności sprawy i ustalona taktyka obrończa. 

Sprawa karna Bydgoszcz, obrońca Bydgoszcz, adwokat Bydgoszcz, sprawa karna, adwokat w sprawie karnej, obrona przed zarzutami karnymi, adwokat w postępowaniu przygotowawczym, proces karny, akt oskarżenia, obrona karna, areszt tymczasowy Bydgoszcz, zażalenie na areszt.

Postępowanie karne jest postępowaniem, które dotyczy ścigania i pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za czyny stanowiące według ustawy czyny karalne, a więc czyny za których popełnienie grozi sankcja karna. W zależności od rodzaju, wagi i społecznej szkodliwości czynu, czyny karalne dzielimy na wykroczenia i przestępstwa. 

Wykroczenia są to czyny określone w kodeksie wykroczeń i ustawach szczególnych, natomiast przestępstwa określa kodeks karny i również szereg ustaw szczególnych. W zależności więc od rodzaju czynu postępowanie karne toczy się według procedury określonej w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia lub w kodeksie postępowania karnego. 

Bardzo ogólnie rzecz ujmując wykroczenia to czyny o mniejszym stopniu szkodliwości, za których popełnienie grożą sankcje mniej dotkliwe, jak np. grzywna, natomiast przestępstwa to czyny zagrożone sankcją surowszą, gdzie w grę wchodzi cały zestaw kar, z karą pozbawienia wolności na czele. 

Szczególnym rodzajem czynów karalnych są kradzież mienia i przywłaszczenie mienia. W związku z tym powstaje istotne zagadnienie stanów granicznych, kwestia drobnych kradzieży i pytania zasadniczego: kiedy w przypadku kradzieży mamy do czynienia z wykroczeniem, a od kiedy z przestępstwem? 

Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia grożącej kary oraz dalszych konsekwencji, związanych na przykład z wpisem skazania do Krajowego Rejestru Skazanych. Skazanie bowiem za wykroczenie nie jest ujawniane w tym rejestrze, natomiast skazanie za przestępstwo już tak. Oczywistym jest też, że za popełnienie przestępstwa grozi surowsza odpowiedzialność karna niż za popełnienie wykroczenia. 

W chwili obecnej ustawodawca zdecydował się na kwotowe rozgraniczenie kwalifikacji kradzieży jako wykroczenia i przestępstwa i ustanowił w tym zakresie próg graniczny w wysokości 500 zł. 

Jeżeli zatem wartość skradzionego mienia jest niższa lub równa 500 zł. mamy do czynienia z wykroczeniem, jeżeli zaś wyższa niż 500 zł. kradzież stanowi już przestępstwo. 

W praktyce obrończej w sprawach dotyczących takich drobnych kradzieży to ustawowe rozgraniczenie ma ogromne znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności karnej klienta. W wielu bowiem wypadkach trudno jest jednoznacznie i precyzyjnie określić wartość skradzionego mienia.

W szczególności dotyczy to sytuacji kiedy przedmiot kradzieży jest przedmiotem o cechach mocno zindywidualizowanych lub nie występującym w obrocie gospodarczym. 

Często zdarza się, że organy ścigania przyjmują bezkrytycznie wartość skradzionego mienia podawaną przez osobę pokrzywdzoną, a ta wartość może odbiegać od realiów rynkowych i być zawyżoną, ze względu na emocjonalny związek ze sprawą. Prawidłowo ustalona wartość skradzionego mienia ma więc bezpośrednie znaczenie kiedy waży się kwalifikacja konkretnego czynu kradzieży jako wykroczenia lub przestępstwa. 

Rolą obrońcy w takich sytuacjach jest czuwanie nad prawidłowym określeniem realnej wartości skradzionego mienia. Obrońca korzystając z możliwości składania wniosków dowodowych podejmować może szereg czynności zmierzających do weryfikacji wartości przedmiotu kradzieży: wnioskować o opinię biegłego w celu wyceny, przedkładać materiały porównawcze, wydruki z portali sprzedażowych, przedkładać prywatne wyceny, przesłuchiwać świadków, ekspertów itp. W wielu przypadkach takie działanie odniesie sukces i uda się obiektywnie wykazać, że wartość kradzieży jest niższa niż 500 zł., co automatycznie przełoży się na polepszenie sytuacji prawnej reprezentowanego klienta. 

Przykład: Przedmiotem kradzieży był obraz. Pokrzywdzony twierdzi, że jego wartość wynosi 2000 zł., a więc kradzież byłaby przestępstwem. Na wniosek obrońcy dokonano wyceny obrazu i okazało się, że jego wartość biegły oszacował na kwotę 300 zł. Ostatecznie więc skierowano wniosek o ukaranie za wykroczenie. 

Sprawa karna Bydgoszcz, obrońca Bydgoszcz, adwokat Bydgoszcz, sprawa karna, adwokat w sprawie karnej, obrona przed zarzutami karnymi, adwokat w postępowaniu przygotowawczym, proces karny, akt oskarżenia, obrona karna, areszt tymczasowy Bydgoszcz, zażalenie na areszt.